W 1925 roku Josef Ponten, przy współpracy z historykami sztuki rekomendowanymi przez Heinricha Wölfflina, opublikował dwutomową książkę pt. „Architektur die Nicht Gebaut Wurde” (Architektura, która nie została zbudowana). To dzieło zyskało uznanie wśród architektów w latach 20. XX wieku, a także znalazło recenzję w polskim czasopiśmie „Architektura i Budownictwo”. W wstępie Ponten podkreślił dramatyzm historii architektury, zaznaczając, że wiele genialnych koncepcji pozostaje jedynie na papierze.

Autor nieznany, projekt konkursowy gmachu Miejskiej Kasy Oszczędności, 1929

W tym samym okresie we Wrocławiu architekci, takich jak Max Berg, Hans Poelzig, Ludwig Moshamer, Adolf Rading i Ernst May, prezentowali innowacyjne projekty, które niestety nigdy nie doczekały się realizacji. Wrocław przeżywał proces modernizacyjny, próbując zniwelować problemy zdrowotne, higieniczne i społeczne wynikające z zaniedbań urbanistycznych.

Władze miasta podejmowały inicjatywy, ale z powodu trudności gospodarczych po I wojnie światowej i braku funduszy wiele z tych projektów pozostało na etapie koncepcyjnym. Wystawiano projekty takich znakomitości jak Max Berg, Hans Poelzig, Adolf Rading i Ernst May, które wpisywały się w idee nowoczesnej architektury i urbanistyki XX wieku. Wiele z tych koncepcji, mimo niezrealizowania, miało wpływ na rozwój architektury.

Max Berg, projekt zabudowy przy dworcu Świebodzkim, 1919-1920

Wystawa prezentuje oryginalne projekty, rysunki i modele związane z urbanistycznymi koncepcjami, również tych niewdrożonych. Projekty Maxa Berga obejmują cztery wieżowce, a także inne obiekty, ukazujące próby adaptacji amerykańskich idei na grunt europejski. Również Adolf Rading i Ernst May przyczynili się do nowatorskich wizji urbanistycznych.

Dodatkowo, wystawiono konkursowe projekty odrzucone przez jury, a które dzisiaj wydają się nowatorskie. Te prace czasem ujawniają konserwatywne tendencje architektów wrocławskich tamtego okresu, pomimo współczesnej percepcji miasta jako centrum modernizmu. Wiele z tych projektów nie zostało zrealizowanych z powodów ekonomicznych.

Na wystawie znalazły się również projekty takie jak nowa siedziba administracji miejskiej i straży pożarnej, przebudowa placu św. Elżbiety, zabudowa Popowic, dom towarowy Wertheim czy szkoła i kościół na Sępolnie. Materiały te pochodzą ze zbiorów Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz innych renomowanych instytucji.

Warto przytoczyć słowa Josefa Pontena, który podkreślał, że celem nie jest jedynie przedstawienie niezrealizowanych projektów, lecz także ukazanie fragmentu współczesnej historii szerokiej publiczności, dotąd dostępnego jedynie dla wtajemniczonych.

Kurator: dr hab. Jerzy Ilkosz
Kuratorka: Jolanta Gromadzka
Projekt aranżacji wystawy i identyfikacji wizualnej: Renata Stahl-Wojtowicz
Tłumaczenia: Grzegorz Piątkowski
Produkcja: Wiktoria Litwinowicz, Wiesława Moniak
Realizacja: Jerzy Brunner, Krystyna Piwowarska-Kerber, Piotr Szyszkowski
Komunikacja: Marta Czyż i Kalina Soska