„Kołakowski. Czytanie świata. Biografia” Zbigniew Mentzel

Autor biografii przytacza także błyskotliwe riposty Kołakowskiego. „[...] nie będę odpowiadał na pytanie, czy wierzę w Boga, bo myślę, że Pan Bóg już to wie”.

W połowie października swoją premierę miała książka „Kołakowski. Czytanie świata. Biografia” autorstwa Zbigniewa Mentzla. To pierwsza biografia wybitnego myśliciela, Leszka Kołakowskiego – postaci, która inspiruje, humanisty i nonkonformisty cenionego za odwagę i niezależność myśli.

Autor książki – Zbigniew Mentzel był uczniem i przyjacielem Kołakowskiego, dotarł do wielu źródeł, w tym archiwów rodzinnych, które przełożyły się na rzetelnie i ciekawie napisaną biografię.

Leszek Kołakowski, wybitny filozof niechętnie mówił o sobie i życiu prywatnym. Pozbawiony w PRL-u prawa nauczania i obłożony zakazem druku, opuścił w 1968 roku Polskę, by wkrótce zostać profesorem prestiżowego All Souls College w Oksfordzie.

„Kołakowski. Czytanie świata. Biografia” Zbigniew Mentzel, Wydawnictwo Znak

Jego tezy o nadziei i beznadziejności stały się w latach 70. głównym źródłem intelektualnej inspiracji dla powstającej w Polsce opozycji demokratycznej, a Główne nurty marksizmu, wielki rozrachunek z totalitaryzmem, to jedna z najważniejszych książek XX wieku.

Zbigniew Mentzel dociera do interesujących źródeł i kreśli obraz myśliciela w niebanalny sposób. Prowadzi czytelnika przez meandry politycznych uwarunkowań i osobistych wspomnień bohatera.

Przeczytawszy w dzieciństwie z ciekawością „Potop” Sienkiewicza, już jako piętnastolatek Leszek uznał, że to „ literatura dydaktyczna”, że Sienkiewicz „za bardzo poucza nas wszystkich” i że jego patriotyzm jest „nadęty”.

Stajemy się świadkami aresztowania Ireny Sendlerowej, czytamy wspomnienie Władysława Bartoszewskiego z aresztowań 1943 roku, kiedy nazwisko Jerzego Kołakowskiego znalazło się na liście zatrzymanych. Potem Leszczek już nie zobaczył ojca.

W 1944 roku Leszek zdaje małą maturę – egzamin kończący edukację w czteroletnim gimnazjum. W wieku czternastu lat zaczyna tłumaczyć dzieła Owidiusza, Baudelaire’a, Goethego.

Autor dociera do wspomnień pierwszego spotkania z Tamarą- przyszłą żoną.

Jesteśmy świadkami historii.

„O czwartej nad ranem, 6 marca 1953 roku, w mieszkaniu państwa Kołakowskich zadzwonił telefon. Henryk Holland już wiedział: Stalin nie żyje!”

Dalej czytamy o makabrycznym pogrzebie, podczas którego ludzie się tratowali. Potem, płynnie uwaga czytelnika kierowana jest w stronę rozważań o: doktrynach Spinozy, rewizji rewizjonizmu, sekretach libertynów, kapeluszu, w którym było najbardziej do twarzy Kołakowskiemu. W biografii znajdujemy też sporo wiadomości o Adamie Michniku, Tadeuszu Konwickim, Jerzym Giedroyciu.

Czytamy o czasach paryskich państwa Kołakowskich, o eseju „Czy diabeł może być zbawiony?”.

„Kołakowski. Czytanie świata. Biografia” Zbigniew Mentzel, Wydawnictwo Znak

Dowiadujemy się jak Kołakowski przeżył spotkanie z papieżem Janem Pawłem II.

Znajdujemy tu także anegdoty ze środowiska amerykańskiego instytutu. „Z pewnością Kołakowski nie był nauczycielem, który egzekwuje i sprawdza stopień opanowania materiału; studentom ufał i dawał im wolną rękę”.

Autor biografii przytacza także błyskotliwe riposty Kołakowskiego. „[…] nie będę odpowiadał na pytanie, czy wierzę w Boga, bo myślę, że Pan Bóg już to wie”.

Znajdujemy tu informacje o problemach zdrowotnych myśliciela i programie „Mini wykłady o maxi sprawach”, w którym o władzy, sławie, równości, kłamstwie, tolerancji, podróżach, cnocie i odpowiedzialności zbiorowej opowiada z pamięci.

Zapytany przez Jacka Żakowskiego o najważniejsze dobro w życiu odpowiada, nieco przymuszany, „że wśród dóbr ważnych w życiu na pierwszym miejscu jest przyjaźń”.

„Kołakowski. Czytanie świata. Biografia” Zbigniewa Mentzla wyróżnia się rzetelnością opracowania, bogatymi przypisami i pomocnymi dodatkami. Inspiruje i zmusza do myślenia prawie tak silnie, jak sam jej bohater.

^{oprac. i foto: Dorota Olearczyk}Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Znak.