Sztuka Męczeństwo i śmierć Jean Paul Marata przedstawione przez zespół aktorski przytułku w Charenton pod kierownictwem Pana de Sade Petera Weissa opowiada o pragnieniu wolności i mechanizmach władzy. Reżyser spektaklu, Marcin Liber, podkreśla, że to tekst, który daje realizatorom i aktorom okazję do szaleństwa. Liber uważa, że warto wracać do tego arcydzieła i czytać go przez pryzmat współczesnej wrażliwości.

Sztuka Petera Weissa została zainspirowana autentycznymi wydarzeniami z życia Jeana Paula Marata i Markiza de Sade. Pierwszy z nich był lekarzem i jednym z przywodców rewolucji francuskiej, który zginął męczeńską śmiercią, a drugi – pisarzem i filozofem. Markiza z przyczyn politycznych i obyczajowych umieszczono w przytułku w Charenton, gdzie pisał i reżyserował spektakle teatralne. W jego przedstawieniach grali umysłowo chory pacjenci, a oglądała je elita paryskich salonów.

Źródło: www.encyklopediateatru.pl

„Sade (…) w czasie trzynastoletniego pobytu w więzieniu (między trzydziestym trzecim i czterdziestym szóstym rokiem życia) napisał, oprócz wielkich dzieł prozą, siedemnaście dramatów. W następnych latach dorobek ten powiększył się o blisko tuzin tragedii, komedii, oper, pantomim i rymowanych jednoaktówek.

(…) Od roku 1801, do śmierci w roku 1814, był internowany w zakładzie dla umysłowo chorych w Charenton, gdzie przez kilka lat miał sposobność inscenizować sztuki w gronie pacjentów i występować jako aktor. Wedle świadectwa J. L. Cas- pera (…) tutaj więziono ludzi, którzy dopuścili się występków, których nie wypadało wyjawić w publicznym przewodzie sądowym, jak również innych, co zostali aresztowani z powodu ciężkich politycznych wykroczeń, albo takich, którzy dali się użyć jako narzędzie intryg na wysokim szczeblu w paryskich salonach bywanie na przedstawieniach Sade’a w owej „jaskini moralnych wyrzutków mieszczańskiego społeczeństwa” uchodziło za nader ekskluzywną przyjemność.

(…) W przedstawieniu Sade’a i Marata interesuje nas konflikt między indywidualizmem doprowadzonym do krańcowości i myślą o politycznym i społecznym przewrocie. Sade również był przekonany o konieczności rewolucji i jego dzieła są jednym atakiem na skorumpowaną klasę panującą, jednakże cofa się wobec metod terrorystycznych organizatorów nowego porządku i jak współczesny reprezentant trzeciego stanowiska siedzi między dwoma krzesłami”.

(…) Trudno przedstawić sobie Sade’a w działaniu dla publicznego dobra. Uważał się za zmuszonego do podwójnej gry, afirmował radykalne argumenty Marata, jednocześnie jednak dostrzegał niebezpieczeństwa totalitarnego systemu, również jego poglądy na sprawiedliwy podział dóbr nie były na tyle radykalne, aby chciał wyrzec się swego zamku i posiadłości i bynajmniej nieobojętnie przyjął wiadomość, że musi zrezygnować z zamku La Coste, splądrowanego i spalonego przez rewolucję. W swoich sztukach teatralnych podejmuje ostatnie próby, aby zbliżyć się do ludzi, lecz z wiekiem popada coraz bardziej w osamotnienie i zamyka się w sobie”.

[Uwagi dotyczące tła historycznego naszej sztuki Petera Weissa w: sztuce Męczeństwo i śmierć J. P. Marata przedstawione przez zespół aktorski przytułku w Charenton pod kierownictwem pana de Sade]