Pałac Królewski | Muzeum Historyczne i Sztuki Medalierskiej

Pałac Królewski ulokowany jest w południowej części historycznego Starego Miasta we Wrocławiu, przy ulicy Kazimierza Wielkiego, w obszarze zwanym dziś Dzielnicą Czterech Wyznań.

W jego gmachu mieści się Muzeum Historyczne Wrocławia oraz Muzeum Sztuki Medalierskiej w dawnym skrzydle południowym umiejscowione zostało Muzeum Teatru i. Henryka Tomaszewskiego z wejściem od pl. Wolności. Pałac Królewski znajduję się w sąsiedztwie Narodowego Forum Muzyki oraz Opery Wrocławskiej.

Muzeum Historyczne Wrocławia

Muzeum Historyczne, oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia kontynuuje działalność Muzeum Historycznego Miasta Wrocławia otwartego w 1948 roku w Ratuszu, które kilka lat później włączono do Muzeum Śląskiego. W 1965 roku Prezydium Rady Narodowej powołało nowe, oddzielne Muzeum Historyczne we Wrocławiu z siedzibą w Ratuszu. Od 2000 roku Muzeum jest jednym z oddziałów Muzeum Miejskiego Wrocławia, a od 2008 roku działa w nowej siedzibie – Pałacu Królewskim, który po gruntownym remoncie i modernizacji stał się nowoczesnym centrum wystawienniczym. Muzeum Historyczne gromadzi i udostępnia zabytki z zakresu historii i sztuki dotyczące dziejów Wrocławia, wyroby rzemiosła artystycznego oraz ikonografię Wrocławia w tym grafiki, ryciny i fotografię. W skład zbiorów Muzeum wchodzą kolekcję dokumentów i druków ulotnych, plakatów, sztandarów. Unikatowa jest kolekcja ilustrująca historię wrocławskich teatrów. Bogate zbiory Muzeum prezentowane są na wystawie stałej „1000 lat Wrocławia” oraz na licznych wystawach czasowych. Muzeum jest również organizatorem wielu wydarzeń kulturalnych, sesji naukowych i wykładów.

Wystawy stałe

1000 lat Wrocławia

Jedna z najnowocześniejszych ekspozycji muzealnych w Polsce, na której historyczne dziedzictwo Wrocławia spotyka się z najnowszą technologią wystawienniczą. W ramach ekspozycji zgromadzono ponad 3000 obiektów ilustrujących dzieje Wrocławia od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Znalazły się tu rzeczy wyjątkowe i cenne, duża część z nich nie była nigdy wcześniej prezentowana we Wrocławiu. Wystawa jest efektem długoletnich starań pracowników Muzeum Miejskiego Wrocławia. Przy komponowaniu ekspozycji pomogły także polskie i europejskie instytucje kultury oraz darczyńcy prywatni z całego świata. Wystawa prezentuje najważniejsze wydarzenia z dziejów miasta.

Do najciekawszych pokazywanych tu obiektów należą: najstarsza odznaka policyjna w Polsce z 1540 roku, słynny skarb z Bremy, elementy miejskiej architektury, archiwalne fotografie, nóż gilotyny więziennej, która działała w mieście w 1945 roku, grafiki i ceramika Pabla Picassa, kostiumy teatralne i wiele innych unikatowych przedmiotów. Atrakcyjność i jakość ekspozycji podnosi jej interaktywność: środki audiowizualne, oprawa muzyczna oraz odpowiednia aranżacja wnętrz. Zaprezentowana tu synteza dziejów środkowoeuropejskiej metropolii to doskonały wstęp do poznania historii całego Dolnego Śląska oraz do zwiedzania samego Wrocławia. Wystawa obejmuje 25 sal ekspozycyjnych. W kasie Pałacu Królewskiego dostępne są audioguidy oprowadzające po wystawie w języku polskim, niemieckim lub angielskim. Do wystawy wydany został katalog w języku polskim, angielskim i niemieckim.

Komnaty Królewskie

Na kompleks królewskich apartamentów rezydencjonalnych składa się sześć starannie odrestaurowanych pokoi. Pierwszy z nich to rokokowy pokój Fryderyka II Wielkiego. Wystrój jego salonu wskazuje na upodobanie monarchy dla kultury i sztuki francuskiej. Pokój zdobią obrazy, wśród nich portret Fryderyka II oraz portrety sławnych dowódców wojsk fryderycjańskich. Następcą Fryderyka II był jego bratanek Fryderyk Wilhelm II. Jego salon zielony urządzony został w kameralnym, barokowym stylu. Obecnie głównym akcentem dekoracyjnym tego pomieszczenia są dwa międzyokienne lustra powstałe w 1 poł. XIX wieku. Wizerunek władcy widnieje na portrecie zawieszonym nad marmurowym kominkiem. Kolejnym apartamentem tego monarchy jest salon czerwony. W trakcie ostatniej restauracji odsłonięto cztery nisze z ornamentyką muszlowo – wstęgową.

Zwiedzając ten apartament podziwiać można m.in. komplet biedermeierowskich mebli oraz cylindryczny piec fajansowy. W żółtym pokoju mieszkalnym Fryderyka Wilhelma III rozstrzygała się w 1813 roku historia Niemiec. W trakcie wojny przeciw Napoleonowi, król z powodów bezpieczeństwa mieszkał w Pałacu. W tym pokoju napisał słynną odezwę „Do mojego ludu”, prawdopodobnie gościł tu też cara Aleksandra I. Władcę widać na reprezentacyjnym portrecie zawieszonym obok kominka. Zaakcentowana została tu również ikonografia patriotycznych wydarzeń z okresu wojen napoleońskich. Do tego pomieszczenia przylega niewielka, utrzymana w tej samej kolorystyce, sypialnia monarchy. Audiencyjny pokój niebieski Fryderyka Wilhelma III to równie ważne dla historii Prus i Wrocławia pomieszczenie. Tu podczas wojny wyzwoleńczej król przyjmował wszystkich dostojników i najważniejszych dowódców wojskowych. Obecnie w komnacie znajdują się przedmioty oraz obrazy związana z podległą władcy armią, ze szczególnym zaakcentowaniem sławnego Śląskiego Pułku Kirasjerów nr.1.

Pokój Beyersdorfów

Pokój Beyersdorfów to drugie tak dobrze, po sali w kamienicy „Pod Złotym Słońcem”, zachowane świeckie wnętrze mieszkalne z okresu baroku we Wrocławiu. Pochodzi z kamienicy wrocławskiego kupca Adriana Bögela, znajdującej się przy Placu Solnym. Jego wystrój wykonany został ok. 1730 roku. Obecna nazwa pokoju pochodzi od nazwiska ofiarodawczyni Adelheidy Beyersdorf, która przekazała wystrój wnętrza do Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu. Od 1939 roku znajdowało się ono w Muzeum Zamkowym w Pałacu Królewskim. Na zachowaną do dziś dekorację tego pomieszczenia składa się m.in. owalny obraz „Alegoria Sprawiedliwości i Pokoju” umieszczony w partii sufitu oraz obrazy alegoryczne związane z historią morskiego handlu hanzeatyckiego miasta Hamburga, skąd pochodził właściciel kamienicy. Dopełnieniem tych malowideł jest zachwycająca, a jednocześnie największa na Śląsku, kolekcja ceramicznych kafli w typie delft o charakterystycznej niebieskiej kolorystyce.

Muzeum Sztuki Medalierskiej

Muzeum powstało w 1965 roku. Od 2000 roku funkcjonuje jako oddział Muzeum Miejskiego Wrocławia. Jest jedyną w Polsce placówką specjalizującą się w gromadzeniu zbiorów medalierskich i falerystycznych. Jej bogate, gromadzone od ponad 40 lat zbiory dzieł polskich i obcych (głównie europejskich) liczą aktualnie około 50 tysięcy medali, medalionów i plakiet, oraz orderów, odznaczeń i odznak. Najliczniejszą część zbiorów tworzą dzieła polskie lub z Polską związane, od wieku XVI do współczesności. Wyróżnić tu trzeba prawie kompletną kolekcję orderów i odznaczeń, a także najbogatszy w kraju zbiór medalierstwa powojennego. Odrębny zespół tworzy kilkaset medali śląskich od 1945 roku, ze zdecydowaną przewagą medali wrocławskich prezentujących wydarzenia i postaci, które wpłynęły niegdyś na rozwój miasta. Muzeum posiada również bogatą dokumentację twórczości artystów rzeźbiarzy polskich i obcych, trudniących się medalierstwem. Do 2005 roku Muzeum mieściło się w, usytuowanej na wrocławskim rynku, barokowej kamienicy „Pod Złotym Słońcem”. Od 2009 roku Muzeum znajduje się w odrestaurowanym Pałacu Królewskim.

Wystawy stałe

Muzeum Sztuki Medalierskiej nie posiada wystawy stałej. Medale z jego zbiorów uzupełniają wystawę „1000 lat Wrocławia” Spośród 170 prezentowanych na tej wystawie medali zobaczyć można prawdziwe białe kruki śląskiego medalierstwa, w tym medal z 1644 roku upamiętniający otwarcie biblioteki przy Kościele Marii Magdaleny. Każdy fragment wystawy uzupełniony jest medalami przedstawiającymi ważne wydarzenia i postacie z historii Wrocławia od XVI wieku po czasy współczesne.

Pałac Królewski z ogrodem (historia obiektu)

Pałac Królewski ulokowany jest w południowej części historycznego Starego Miasta we Wrocławiu, przy ulicy Kazimierza Wielkiego, w obszarze zwanym dziś Dzielnicą Czterech Wyznań. Początki pałacu sięgają roku 1717, gdy baron Heinrich Gottfried Spaetgen (1680 – 1750) zakupił niewielką rezydencję w stylu wiedeńskiego baroku wraz z ogrodem. Najstarsza część pałacu została zrealizowana być może według planów Johanna Berharda Fischera von Erlacha, słynnego austriackiego architekta i rzeźbiarza okresu baroku. Według niektórych badaczy autorem pałacu był inny wiedeński architekt, Johann Lucas von Hildebrandt. Gdy w następstwie wojen śląskich, Śląsk przeszedł pod panowanie pruskiego króla Fryderyka II, rezydencja barona trafiła w orbitę zainteresowań nowego władcy. Jednak dopiero po śmierci Spaetgena w 1750 rok udało mu się odkupić pałac.

Biorąc pod uwagę królewską celebrę, było to najlepsze miejsce na monarszą siedzibę. Doskonała lokalizacja podnosiła prestiż dworu, a lekkie cofnięcie budowli w głąb działki umożliwiało zaprojektowanie paradnego dziedzińca. Lokując w mieście swoją rezydencję Fryderyk II Wielki podniósł Wrocław, obok Berlina i Królewca, do rangi miasta rezydencjonalnego. Rozbudową i przystosowanie gmachu na potrzeby monarchy zajął się królewski architekt, Johannowi Boumannowi St. Do istniejącego gmachu dobudował od strony ogrodu niezachowane do dziś dwukondygnacyjne skrzydło tzw. fryderycjański z pomieszczeniami dla króla: pokojem muzycznym i marszałkowskim, sypialnią, kancelarią, biblioteką, oraz jadalnią. Największa sala balowa mogła pomieścić 250 osób. Wnętrza utrzymano w stylu rokoka.

W latach 90. XVIII wieku na zlecenie kolejnego króla, Fryderyk Wilhelm II przebudowę pałacu prowadził Karl Gotthard Langhans St., którego dziełem jest również Brama Brandenburska w Berlinie. Przebudował on najstarszej części pałacu w duchu klasycyzmu, a dziedziniec zamkowy ujęły dwa jednokondygnacyjne pawilony z bramą wjazdową pośrodku. W 1809 roku Fryderyk Wilhelm III przygotował dla siebie pomieszczenia w najstarszej części pałacu. Słynący ze swojej skromności i zdecydowanie opowiadający się za ograniczaniem dworskich wydatków, nakazał, aby jego pokoje urządzone były skromnie i bez przepychu. Sam król przybył do Wrocławia w 1813 roku i mieszkał w pałacu przez trzy miesiące. Wówczas kierował wojną wyzwoleńczą przeciwko Napoleonowi. Przyjmował także w rezydencji dowódców wojskowych oraz europejskich monarchów, w tym cara Aleksandra I.

Zmiany

Największe zmiany nastąpiły w połowie XIX wieku. Na życzenie Fryderyka Wilhelma IV, berliński architekt Friedrich August Stüler znacznie rozbudował pałac . Niemal całkowicie zmienił się charakter budowli, która z małej królewskiej rezydencji przekształciła się w okazały kompleks pałacowy sięgający aż po dzisiejszy Plac Wolności. Wzniesiono wtedy nowe południowe skrzydło, którego fragment zachował się do chwili obecnej. Było ono połączone z najstarszą częścią pałacu nieistniejącym skrzydłem fryderycjańskim. Nowa część pałacu stała się głównym elementem utworzonego wówczas Placu Zamkowego (obecny plac Wolności). Rozebrano pawilony Langhansa na dziedzińcu północnym, a w ich miejscu wybudowano trójkondygnacyjne skrzydła, które połączyła istniejąca do dzisiaj kolumnada, z bramami wjazdowymi.

Po I wojnie światowej i ogłoszeniu w Niemczech republiki, pałac został przekazany władzom miejskim Wrocławia, które przystosowały go do celów muzealnych. W dniu 20 września 1926 roku otwarto w nim Muzeum Zamkowe. Wnętrza wypełniała ekspozycja poświęconą czasom Fryderyka II Wielkiego oraz zbiory śląskiego szkła i ceramiki, odtworzono pokoje z okresu baroku, rokoka i klasycyzmu. Prezentowano także obrazy i rzeźby ze śląskich kolekcji. W 1938 roku boczne skrzydła, zajmowane dotychczas przez władze wojskowe, przekazano również na cele muzealne. W 1942 roku rozpoczęła się ewakuacja zbiorów muzealnych. W ostatnich miesiącach II wojny światowej pałac uległ poważnym zniszczeniom. Niemal całe skrzydło znajdujące się na Placu Wolności spłonęło i zostało wyburzone w latach 60. XX, pozostał jedynie budynek kuchni i zachodni pawilon arkadowy.

Do czasów obecnych zachowała się najstarsza część pałacu, skrzydło północne oraz fragment skrzydła południowego. Po ich odbudowie w latach 60. XX wieku znajdowało się tutaj Muzeum Archeologiczne oraz Muzeum Etnograficzne. W 2009 roku zakończono gruntowny remont i modernizację gmachu dla potrzeb Muzeum Miejskiego Wrocławia. Obecnie odrestaurowany Pałac Królewski stanowi jeden z najważniejszych zabytków Wrocławia oraz centrum wystawiennicze, gdzie w przestronnych salach prezentowana jest wystawa „1000 lat Wrocławia”.

oprowadzanie w języku polskim 250 zł
oprowadzanie w języku obcym 400 zł
wypożyczenie audio-przewodnika 15 zł

(rezerwacja oprowadzania z przewodnikiem z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem)