Nie dajcie się zwieść niepozornym zdjęciom okładki. „Leksykon zieleni Wrocławia” to olbrzymi tom, którego czytanie i oglądanie nie zajmie krótkiej chwili, raczej będzie się ciągnąć całymi godzinami, dniami i nocami… ku ogólnemu zadowoleniu domowników. Duży format i blisko 1000 stron zainteresuje niejednego czytelnika i wprowadzi go w świat łagodnej zieloności. I choć to publikacja nienowa, to warta jest odkurzenia. Przyciąga rzetelnością opisywanych faktów, zdarzeń, dużą ilością kontekstów, reprodukcji i zdjęć. To znakomita publikacja o cechach bumerangu. Wraca do czytelnika precyzyjnie i z dużą siłą rażenia.

„Leksykon zieleni Wrocławia” praca zbiorowa Wydawnictwa Via Nova

W „Leksykonie zieleni Wrocławia” znajdziemy różnorodne „obiekty” zieleni miasta w ujęciu historycznym, artystycznym, przyrodniczym i botanicznym. Wśród ponad stu autorów – obok historyków, historyków sztuki, kulturoznawców, botaników, zoologów i rolników – są filolodzy, historycy literatury, muzykolodzy, a także przedstawiciele środowisk twórczych: architekci i architekci krajobrazu. Dlatego czytając np. o wybranej dzielnicy dostajemy od autorów publikacji obszerną wiedzę ze zmieniającej się, na przestrzeni wieków, topografii miejsca, ułożenia ulic i trawników, zwiedzamy pomniki przyrody, oglądamy kwietne łąki, podziwiamy platany, żuki, chabry, sosny… Nurzamy się w soczystej zieloności, bez potrzeby wychodzenia z domu. Ewentualnie, planujemy wyjścia zgodnie z inspirującymi do spacerów miejscami.

„Leksykon zieleni Wrocławia” praca zbiorowa Wydawnictwa Via Nova

Spokojnie możemy pochodzić po ogrodzie przy dawnym szpitalu psychiatrycznym przy ul. Kraszewskiego nie starając się o specjalne dokumenty uprawniające do wejścia na teren placówki. Autorzy dają nam szansę oglądnięcia niezachowanego ogrodu przy Rydygiera, czy planu zieleniaka, rysunku inwentaryzacyjnego, czy starej pocztówki. Mijamy rzeźby i pomniki, o istnieniu których – jako urodzeni wrocławianie – nie mieliśmy pojęcia.

Cieszymy się na widok choćby najmniejszego skwerku, alei, bulwaru, czy przydomowego ogródka zarchiwizowanego na zdjęciach wykonanych głównie przez Stanisława Klimka.

Publikacja jest niezwykłą mozaiką. Znajdują się w niej liczne indywidualne hasła alej, ogrodów, parków, terenów spacerowych, ale także rozległych lasów i dolin rzecznych. W leksykonie uwzględniono występowanie artefaktów, gatunków zagrożonych i chronionych, pomników przyrody oraz osobliwości dendrologicznych.

Główną część dzieła stanowią hasła indywidualnych „obiektów”, omawianych w układzie topograficznym: Stare Miasto, wyspy, Wrocław lewobrzeżny i Wrocław prawobrzeżny. Wielka Wyspa ze względu na wyjątkowość krajobrazu kulturowego jest wyodrębniona jako niezależna jednostka terytorialna. Każdą z części poprzedza ogólna charakterystyka zieleni osiedli wrocławskich.

„Leksykon zieleni Wrocławia” to praca zbiorowa wydana przez wrocławską oficynę Via Nova, po którą nie tylko warto sięgnąć, ale należy do niej wracać jak najczęściej. Zachęcam i gorąco polecam, pomimo encyklopedycznego ciężaru.

^{tekst i foto: Dorota Olearczyk}

Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Via Nova.