Już artyści spod znaku pierwszej awangardy poszukujący nowych form wyrazu i nieoczywistych źródeł inspiracji, dostrzegli w formach ikon pokrewieństwo z językiem sztuki współczesnej. Dziesięć lat temu Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Akademia Sztuk Pięknych we Lwowie oraz Bractwo Młodzieży Greckokatolickiej postanowiły sprawdzić, czy i u progu XXI wieku są twórcy, którzy podążają tą
samą drogą.

Od 2009 roku do Nowicy – niewielkiej małopolskiej wsi – zapraszani są artyści, których łączy fascynacja ikoną. Formuła pleneru pozwala na realizacje autorskie – często odbiegające od obiegowych wyobrażeń o sztuce cerkiewnej. Organizatorzy formułują jedynie ogólny temat, nie ingerując w formę wypowiedzi. Silny nacisk położono bowiem nie na naśladowanie dawnych
wzorów, lecz na ich twórczą interpretację, korespondującą ze sztuką współczesną.

Od ikony ludowej do abstrakcji

W dziesięciu Międzynarodowych Warsztatach Ikonopisów w Nowicy wzięło udział ponad 140 malarzy z Polski, Ukrainy, Słowacji, Białorusi, Rumunii, Gruzji i Serbii. Spośród prac wybrano takie,
które pokazują główne tendencje ujawnione w trakcie corocznych spotkań. Nie znajdziemy tu kopii powszechnie znanych ikon – wiele z tych prac to rozwiązania na wskroś oryginalne, niemające
pierwowzorów w sztuce minionych wieków. Dzieła bardziej konwencjonalne są w rzeczywistości ponownym namalowaniem według archetypu. Spora grupa twórców podchodzi do tematu
w sposób dynamiczny, nowatorski, reinterpretując oraz modyfikując plastyczny kanon ikony.
Pomiędzy tymi dwoma stanowiskami – bardziej zachowawczym i innowacyjnym – zauważymy liczne postawy pośrednie, wśród których znajdziemy inspiracje tradycyjną sztuką ludową,
bizantyjską, ekspresjonizmem, nadrealizmem czy suprematyzmem.

Nowe tematy

Wśród prezentowanych prac współgrają ze sobą tendencje sztuki figuratywnej z abstrakcją. Artyści, minimalizując formy, wychodzą poza czas i przestrzeń. Niejednokrotnie sięgają po tematy spoza
tradycji sztuki cerkiewnej. Poza „odwiecznymi” tematami takimi jak Boże Narodzenie, Przemienienie Pańskie czy Chrzest, szukają własnego języka. Rozbudowują tematy sztuki sakralnej
o te często wcześniej nieopracowane. Sięgają do Księgi Apokalipsy czy też nowo i starotestamentowych przypowieści. Stawiają pytania, nie dając oczywistych odpowiedzi.

Prezentowane na wystawie prace powstały w latach 2009-2017 w Nowicy (woj. małopolskie).
Wystawie towarzyszy album „Nowa Ikona. Nowica 2009-2017” pod redakcją Katarzyny Jakubowskiej-Krawczyk i Mateusza Sory.
Kurator: Mateusz Sora, Katarzyna Jakubowska-Krawczyk, Marian Waldemar Kuczma
Opracowanie graficzne: Ostap Lozynskyj, Vasyl Savchenko
Organizator: Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu
Współorganizator: Muzeum Architektury we Wrocławiu
Organizatorzy warsztatów: Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy, Akademia Sztuk Pięknych we Lwowie oraz Bractwo Młodzieży Greckokatolickiej