Swietłana Aleksijewicz (białoruska pisarka i opozycjonistka, laureatka Nagrody Nobla z 2015) i Olga Tokarczuk
(uhonorowana Noblem za rok 2018) spotkały się we Wrocławiu, by porozmawiać o roli kobiet we współczesnym świecie.
Dyskutowały o ogromnym zaangażowaniu kobiet w protesty, o wolności i nowym modelu polityki. O odpowiedzialności, odwadze i oczywiście o literaturze.
Olga Tokarczuk stwierdziła, że potrzebujemy nowych form protestu, bowiem wiele stosowanych form „przedawniło się” i nie działa. Aktywistkom grozi więzienie, pisanie listów, petycji nie wystarcza, ich adresat jest głuchy, cyniczny i ma złą wolę. Magdalena Środa dodała za Hannah Arendt, że ZŁO można czynić bezmyślnie, wystarczy tylko być posłusznym wykonawcą rozkazów.
Swietłaną Aleksijewicz dodała, że ostatnie wydarzenia na Białorusi, w których w większości brały udział kobiety dowodzi, że kobiety chcą się wypowiedzieć i chcą być wysłuchane. Chcą być zauważone. Nie godzą się na dyktaturę Łukaszenki, który przywłaszczył sobie władzę i zabrał ludziom przyszłość.
Noblistki wraz z Magdaleną Środą mówiły o świecie bez konfrontacji, opartym na współpracy. Olga Tokarczuk dodała, że gdyby to mężczyźni wychowywali dzieci i dbali o dom, to nie wybuchłoby powstanie i nie pochłonęłoby tysięcy bezbronnych ludzi.
Nowe formy protestu, które już się dzieją, to wojna z patriarchatem, który upadając, jednak zajadle kąsa. To zmiany w umysłach, w kulturze, edukacji, to zasypywanie binarnych poddziałów.
Tokarczuk podkreśliła, że nadzieja jest w młodym pokoleniu, które nie doświadczyło patriarchatu tak, jak ich dziadkowie. Wierzy, że będzie empatyczne, bardziej troskliwe i mniej konfrontacyjne. Nadzieja w młodych dziewczętach i chłopcach, którzy dopiero pójdą do urn wyborczych. Młodzi ludzie mają szeroki dostęp do wiedzy o świecie, o prawach człowieka. Nie dadzą łatwo się ich pozbawić na rzecz pielęgnowania w sobie cnót niewieścich.
„To, co wyobrażone jest początkiem istnienia” powiedziała Olga Tokarczuk
Rozmowę Noblistek poprowadziła Monika Olejnik i profesor Magdalena Środa.
Wrocław 15 lipca 2021
Narodowe Forum Muzyki
Tekst i zdjęcia: Krystyna Kubacka-Góral