Jak dobrze przeżyć śmierć? – to pytanie, które niektórych nurtuje szczególnie dogłębnie, zwłaszcza w listopadzie. Ponadczasowa mądrość Leszka Kołakowskiego przychodzi z pomocą. W tomie „Śmierć jako własność prywatna” uważny czytelnik znajdzie cenne refleksje myśliciela, które mogą pomóc w odnalezieniu ścieżek interpretacji tej krańcowej kwestii.
„Śmierć jako własność prywatna” Leszek Kołakowski, Wydawnictwo Znak
„Nie możesz zataić kompletnie tej oto konieczności najprostszej, iż akt porzucenia bytu jest twoją własnością wyłączną, że każdy z osobna bywa zaproszony do wyjścia” – czytamy w jednym z rozdziałów niewielkiej książki. Trudno polemizować z tą opinią filozofa, co może być pocieszeniem dla indywidualistów, którzy nie znoszą tłumów.
Tematem kilkunastu tekstów zebranych w książce – spośród których dwa nigdy dotąd nie były publikowane – jest ludzki lęk przed śmiercią, a także możliwość opanowania tego lęku, stawienia mu czoła.
„Śmierć jako własność prywatna” mieści w sobie bardzo zróżnicowane teksty, pokazujące wszechstronność Kołakowskiego jako zdystansowanego myśliciela i głęboko przeżywającego człowieka. Z równym zaangażowaniem i przenikliwością pisze filozof erudycyjny esej i list do nastoletniej czytelniczki, analizuje wielkie biblijne opowieści i wspomina tragicznie zmarłego przyjaciela.
Wobec pytań o sprawy ostateczne, sens życia i śmierci, zawsze pozostajemy samotni. A jednak wielkość Kołakowskiego polega też na tym, że staje on obok czytelnika, a nie ponad nim. Unika pozycji nauczyciela, staje się raczej towarzyszem w poszukiwaniach.
„Śmierć jako własność prywatna” Leszek Kołakowski, Wydawnictwo Znak
I choć jego myśl w swojej ostrości bywa bezlitosna – odsłaniając tę prawdę, że żyjemy w świecie obojętnym, pełnym cierpienia, pozbawionym łaski – jest zarazem pokrzepiająca. Pokazuje bowiem, że nawet w takim świecie można ocalić człowieczeństwo.
Leszek Kołakowski (1927–2009) – historyk filozofii, profesor Uniwersytetu Warszawskiego do marca 1968, od 1970 roku Senior Research Fellow w All Souls College Uniwersytetu Oksfordzkiego. Laureat wielu międzynarodowych nagród. Autor m.in. książek Obecność mitu, Jeśli Boga nie ma…, Bóg nam nic nie jest dłużny, Jezus ośmieszony.
Wyboru tekstów dokonał Zbigniew Mentzel – pisarz, krytyk, felietonista. Przygotował do druku osiem tomów pism rozproszonych Leszka Kołakowskiego. Autor biografii Kołakowski. Czytanie świata. Biografia oraz rozmowy rzeki z filozofem zatytułowanej Czas ciekawy, czas niespokojny, kilku zbiorów opowiadań i felietonów, a także powieści Wszystkie języki świata, Spadający nóż, Krzycz! Teraz!
Lektura wymagająca, ale dająca pokrzepienie.
oprac. d.o.
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Znak.
