Przyjechała do mnie Dama z gronostajem. Opakowana w karton i zabezpieczona przed trudami podróży i ewentualnymi uszkodzeniami. Kurier podał mi ją w drzwiach życząc dobrego dnia. Po rozpakowaniu okazało się, że patrzy na mnie z okładki (z nieznacznie tylko zagiętymi rogami)– Dama z łasiczką Leonarda da Vinci. Zaczęła się moja czytelnicza przygoda z jednym z najcenniejszych obrazów w historii sztuki.
Okazało się, że pierwsze wydanie książki z 2019 roku na tyle silnie zachwyciło czytelników, że rok 2025 musiał przynieść ze sobą wznowienie i poszerzenie pierwszego wydania. Uszlachetniono grafikę z okładki, dodano kilka rozdziałów, by lektura z powodzeniem na nowo rozpalała wyobraźnię czytelników. „Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem” Katarzyny Bik, książka wydana przez oficynę Znak, ponownie odsłania wiele sekretów i niezwykłych historii renesansu.
Jakie tajemnice skrywa portret Cecylii Gallerani pędzla Leonarda da Vinci? Kim była kobieta, której portret budzi zachwyt i pożądanie? Czemu ukończony w 1490 roku obraz od razu uznano za najbardziej kontrowersyjne dzieło Leonarda? Dlaczego Hitler i Frank marzyli o posiadaniu Damy…? Jak to się stało, że możemy podziwiać ją w Krakowie, a nie w Mediolanie? – na te i wiele innych pytań znajduje odpowiedź uważny czytelnik pokaźnej publikacji.
Powieść zaczyna się od szczegółowego opisu, który przykuwa uwagę detalami:
„Modelka siedzi na niskim krześle ubrana w czerwoną suknię z kwadratowym dekoltem, dyskretnie haftowaną złotem, pod którą nosi białą koszulę. Na lewe ramię ma narzucony niebieski płaszczyk ze złocistą podszewką. Jedyna jej biżuteria to podwójny sznur czarnych korali.
Jednak tym, co najbardziej przykuwa wzrok malarza, są ręce i twarz dziewczyny. […]
Od czasu do czasu modelka bierze na ręce ulubione zwierzątko i delikatnie głaszczę jego białe futerko. Jedną z takich chwil zakłóca hałas za ścianą, kroki, czyjś głos, skrzypnięcie drzwi”.
I już jesteśmy osadzeni w narracji „Najdroższej”. Potem, Katarzyny Bik, harmonijnie i niespiesznie odkrywa kolejne sekrety. Trafiamy do Puław, ocieramy się o Izabelę Czartoryską. Odwiedzamy Mediolan i Florencję, tam poznajemy rodzinę młodego Leonarda i samego przyszłego człowieka renesansu.
W osobnym rozdziale eksperci opisują jak powstaje obraz mistrza. Niektóre pociągnięcia pędzla Leonardo wykonuje lewą inne prawą ręką.
Druga wojna światowa powoduje tułaczkę obrazu po Polsce i Niemczech. Dwudziesty wiek przynosi tak zwaną Damamanię. O obrazie mówi się, że jest magiczny, że jest ikoną wdzięku, piękna i elegancji. „Dama jest zniewalająca i halucynogenna” – padają komentarze. Dzieło jedzie na wystawę do Japonii, choć eksperci twierdzą, że podróże są dla niej straszne. Obraz namalowany na desce źle znosi wstrząsy i zmiany klimatyczne.
Dobrze, że lektura „Najdroższej” Katarzyny Bik nie jest obarczona tak wieloma restrykcjami. Można ją czytać, oglądać, przenosić i przewozić, przeglądać w każdych warunkach klimatycznych z przyjemnością tropiciela artystycznych sensacji.
Oprac. i fot. do
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Znak.
Publikacje:
„Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem” Katarzyna Bik