23 września 2020 mija dziewiętnasta rocznica śmierci Henryka Tomaszewskiego – założyciela Wrocławskiego Teatru Pantomimy.
Henryk Tomaszewski urodził się 20 XI 1919 r. w Poznaniu. W roku 1945 rozpoczął naukę w Studiu Dramatycznym Iwo Galla w Krakowie, prywatnie uczył się także tańca. W latach 1946-47 współpracował z Polskim Teatrem Akademickim przygotowując scenki pantomimiczne i oprawy choreograficzne.Od 1946 do 1947 r. uczył się i tańczył w Baletach Polskich Feliksa Parnella. W kwietniu 1948r. rozpoczął pracę w balecie Opery Wrocławskiej, do 1959 r. zatańczył i wykreował 11 ról, m.in. Pawia („Paw i dziewczyna”), Li Szan Fu („Czerwony mak”), Diabła („Pan Twardowski”), w których recenzenci podkreślali dramatyczny rys postaci i nowatorskie środki artystyczne.
W maju 1955 r. na Międzynarodowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Warszawie otrzymał srebrny medal za autorską etiudę „Wirtuoz”. Wpłynęło to na powstanie w 1956 r. najpierw Studia Pantomimy przy Dolnośląskich Teatrach Dramatycznych, a od 1959 r. Wrocławskiego Teatru Pantomimy.
Premiera I Programu odbyła się 4 XI 1956 r. Od początku Henryk Tomaszewski konsekwentnie budował styl wyjątkowego w skali światowej teatru pantomimy zespołowej. Odszedł od francuskiej tradycji mimu czystego, prowadził wielokierunkowe poszukiwania formalne, swoje przedstawienia opierał o literaturę, mity i kulturę popularną. W realizacjach Tomaszewskiego znaczącą rolę miała oprawa plastyczna i muzyka.
Henryk Tomaszewski przygotował we Wrocławskim Teatrze Pantomimy XXIV Programy, w których grał do 1962 roku. Jako pierwszy w Polsce rozpoczął kształcenie mimów w Studiu Pantomimy. Opracowywał choreografie w spektaklach dramatycznych i operowych. Jako reżyser w teatrach dramatycznych pracował od 1967 r., pozostając wiernym poszukiwania prawdy w geście i ruchu. Jego realizacja „Gry w za-bijanego” E. Ionesco w Teatrze Polskim we Wrocławiu uznana została za dzieło kongenialne. Reżyserował i przygotowywał choreografie także poza Polskimi scenami, m. in. w Szwecji, Norwegii, RFN. Kilkakrotnie przenosił swoje inscenizacje z WTP do teatrów w Amsterdamie, Oslo, Kopenhadze.
W centrum swojej wizji artystycznej którą nazwał „teatrem kulistym” postawił człowieka i twórcze możliwości ruchu.
Szczególnie cenił sobie dwie swoje realizacje: przygotowane z Konradem Swinarskim w mediolańskiej La Scali „Menady” Hansa Wernera Henze i „Dienstag aus Licht” Car-lheinza Stockhausena w Operze w Lipsku.
Tomaszewski był także znanym kolekcjonerem. W 1994 r. w Karpaczu otwarto Miejskie Muzeum Zabawek ze zbiorów Henryka Tomaszewskiego prezentujące kolekcję gromadzoną od 1967 r. a obejmującą zabawki pochodzące od XVII do XX w., które wyszukiwał i przywoził z zagranicznych tournées.
Henryk Tomaszewski zmarł 23 IX 2001 roku w Kowarach, pochowany został na zabytkowym cmentarzu przy świątyni Wang w Karpaczu.
mat. pras./ fot. Edward Hatrwig
„Żyjemy w oczekiwaniu na katastrofę, zamiast w czasach jej pokłosia” – przekleństwo naszych czasów czy wybawienie? Z wątpliwością tą, inspirowaną stuletnim tekstem Ziemia jałowa Thomasa Stearnsa Eliota, zmagali się współcześni artyści młodego pokolenia podczas 18. Przeglądu Sztuki Survival, goszczącego w dawnym ekologicznym sercu Wrocławia.
Tegoroczny Przegląd Sztuki Survival zgromadził jak zawsze tłumy osób spragnionych kultury – miłośników sztuki, ale również wielbicieli wrocławskiej architektury. Miejscem, z którym się przyszło zmierzyć w tym roku organizatorom i artystom przeglądu to przestrzeń niezwykle wymagająca, bo stanowiąca wartość samą w sobie. Mowa o niedostępnej na co dzień dla szerszej publiczności, przepompowni Port Miejski – zabytkowego kompleksu budynków powstałego na przełomie XIX i XX w., będącego częścią ekologicznego systemu oczyszczania ścieków – jednego z najstarszych w Polsce (po gdańskiej przepompowni Ołowiance), a także w Europie.
Wybór miejsca oczywiście nie był przypadkowy, bowiem w tym roku Survival dedykowany był trosce o naszą planetę i skupiał artystów o wrażliwości proekologicznej, dla których sztuka jest ważnym głosem w dyskusji. Tytuł 18. edycji Survivalu – WASTELAND zaczerpnięty został z wydanego w roku 1922, poematu Thomasa Stearnsa Eliota Ziemia jałowa (The Waste Land). Dzieło Eliota, które dziś już należy do kanonu światowej literatury, przedstawia obraz świata stojącego w obliczu katastrofy wywołanej epoką Wielkiej Wojny z lat 1914-1918; świata naznaczonego nie tylko kryzysem wartości, ale również niepewnością jutra. I właśnie ten wyczuwalny niepokój i lęk o przyszłość stanowił temat przewodni tegorocznego Survivalu. Jak tłumaczą kuratorzy wystawy „WASTELAND stara się przyglądać jątrzącym w poetyckiej Ziemi jałowej punktom zapalnym, które i dziś zdają się wskazywać niepewność, naznaczać zmianę, badać pamięć i kwestionować odrodzenie, a przyszłość trzymać na dystans, pod znakiem zapytania”.
W ramach aktualnej edycji Survivalu zaprezentowano prawie trzydzieści, wyłonionych w konkursie realizacji artystycznych (instalacji site-specific, wideo i dźwięku, obiektów malarskich i akcji performatywnych), które w sposób pośredni lub bezpośredni odwoływały się do tytułowego WESTLANDU oraz wchodziły w ciekawą interakcję z zastaną przestrzenią.
W tym roku zdecydowanie górowały instalacje wideo, prezentowane w specjalnie zainstalowanej na poddaszu przepompowni scenie wideo. Wśród nich publiczność mogła obejrzeć m. in. projekcję Deep Down Tidal autorstwa Tabity Rezaire, poruszającą temat współczesnych konsekwencji technologicznego kolonializmu. Na tle wszystkich prac w sposób szczególny wyróżniała się instalacja Kai Pilch Last Forest – wykonana z niepodlegających recyklingowi drewnianych odpadów wytwarzanych w trakcie produkcji ekologicznych opakowań, zwracająca uwagę na liczne ekologiczne absurdy i tzw. fałszywy ekologizm, czy też wspólna realizacja Moniki Koniecznej i Mariusza Sibila Mów do mnie (Przepompownia Słów) – inspirowana wykładami filozofa Rudolfa Steinera, którymi w roku 1924 położył podwaliny pod ekologiczne rolnictwo. Natomiast publiczność swoją nagrodę przyznała instalacji dźwiękowej Alicji Patanowskiej, eksponowanej w hali głównej przepompowni, zatytułowanej Przestrzeń wyobraźni dźwiękowej – wydobywającej dźwięki spadających kropel wody do specjalnie skonstruowanych przez artystkę rezonatorów. Z kolei malarstwo reprezentowały m. in. doskonała warsztatowo, wielkoformatowa instalacja malarska autorstwa Martyny Borowieckiej, uznanej już artystki młodego pokolenia, tworzącej na płótnach iluzję trójwymiarowej przestrzeni, wiernie odtwarzającej zróżnicowane faktury i materiał oraz niezwykle wizualna i subtelna kompozycja Łukasza Huculaka przedstawiająca w konwencji naukowego preparatu botaniczne szkielety roślinne.
Jednocześnie wystawie towarzyszył bogaty program edukacyjny, w zakresie którego odbyły się nie tylko oprowadzania kuratorskie i spacery historyczne, ale również liczne debaty online z udziałem artystów, kuratorów oraz aktywistów, realizowane w ramach proekologicznego projektu „WASTELAND: Kultura dla klimatu”.
Tegoroczny Survival nie napawa optymizmem, a swoim nastrojem odzwierciedla czas, w którym żyjemy. Wypowiedzi artystów są jego najlepszym rezonatorem. Wsłuchując się w różnorodność głosów młodych twórców odnosimy wrażenie, że na zastosowanie terapii uzdrawiającej nie pozostało dużo czasu i tylko od nas zależy czy katastrofa stanie się naszym udziałem.
tekst i foto: Barbara Haręża
Spektakl dyplomowy studentów IV roku Wydziału Aktorskiego na podstawie dramatu Olega i Wladimira Presniakow.
Wala to chłopak nieco inny, niż reszta. Grzeczna koszula i bejsbolówka są tylko przykrywką dla jego przesterowanej wrażliwości. Kiedy patrzy na innych ludzi, widzi w nich kłamstwo i obłudę. Kiedy patrzy na matkę, widzi bezlitosnego mordercę o dwóch twarzach, a stryj to spiskowiec o wrażliwości pierwotniaka. Na co dzień, Wala rozmawia z duchem pewnego marynarza i odgrywa ofiary zbrodni w policyjnych dochodzeniach. Ot, praca, jak każda inna. Ten świat musi być zakłamany i groteskowy do bólu. Ktoś tutaj musi zginąć.
Występują: Piotr Czarniecki, Pola Dębkowska, Agata Harat, Mikołaj Krzeszowiec, Aleksander Maciejczyk, Anastazja Małocha, Aleksandra Mirecka, Anna Nowak, Tomasz Ostach, Adam Rosa, Michał Tokarski, Paweł Wydrzyński
Tłumaczenie: Agnieszka Lubomira Piotrowska
Reżyseria: Krzysztof Dracz
II reżyser: Teo Dumski
Scenografia, rysunki, kostiumy: Janek Głąb | ASP
Technologie wizualne: Cloud Theater
Muzyka: Magdalena Gorwa | AM
Muzyka (piosenka): Paweł Wydrzyński
Opieka wokalna: Patrycja Obara
Asystent reżysera: Tomasz Ostach
Producent: Radosław Frąk
Zespół techniczny:
Kierownik techniczny: Andrzej Kopcza
Oświetlenie: Łukasz Mały, Paweł Płachetka, Rafał Zieliński
Dźwięk: Bartłomiej Niećko, Konrad Wilk
Garderobiana: Krystyna Wiśniewska
Obsługa sceny: Jan Tworek (brygadzista), Zbigniew Hryczyszyn, Mateusz Machniak, Robert Wolszczak
Pracownia plastyczna
kierownik: Ilona Szurkowska
Małgorzata Bekalarska, Paulina Kasiukiewicz, Piotr Kochanowski
Grupa wiekowa: 16+
25.09.2020 r., godz.19.00, Sala Studio Teatru AST
Czas trwania: ok. 90 minut
Zmiany w środowisku wywołane przez ludzi postępują błyskawicznie, a ich konsekwencje już teraz zaczynają być tragiczne w skutkach, tak dla nas, jak i dla całych ekosystemów. Mimo tego światowi liderzy nie robią w zasadzie nic, by zapobiec nadciągającej katastrofie. Co w takiej sytuacji może literatura i osoby ją tworzące? Między innymi o tym porozmawiają we wrześniu Julia Fiedorczuk i Filip Springer, pisarka i reportażysta doskonale znanymi z ich zaangażowania w kwestie środowiskowe. To będzie pierwsze spotkanie z nowego cyklu „Oblicza katastrofy” przygotowanego przez Wrocławski Dom Literatury.
Oblicza katastrofy to cykl spotkań i lekcji dla młodzieży wokół najbardziej palących problemów związanych z kryzysem czy wręcz katastrofą ekologiczną, której świadkami są mieszkanki i mieszkańcy już praktycznie wszystkich regionów naszej planety, i z efektami której musi zmierzyć się praktycznie każda i każdy z nas. Do dyskusji wokół tych problemów Wrocławski Dom Literatury będzie regularnie zapraszał ludzi pióra: osoby piszące poezję, reportaże, powieści i wszystkie te gatunki, które wymykają się gatunkowej klasyfikacji. Tym, co będzie łączyć wszystkich gości, to zaangażowanie – niekiedy nie tylko pisarskie – w działania na rzecz ratowania naszej planety i popularyzowania postaw proekologicznych.
Rozmowę moderować będzie Magdalena Kicińska, poetka, redaktorka naczelna „Pisma”.
O gościach:
Julia Fiedorczuk – pisarka, poetka, tłumaczka, krytyczka literacka, laureatka Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej 2018 za tom „Psalmy”, w tym samym roku nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. W 2016 dostała nominację do Nagrody Literackiej Nike za powieść „Nieważkość”. W 2020 ukazała się jej najnowsza powieść „Pod słońcem”. Pracuje na Uniwersytecie Warszawskim.
Filip Springer – reporter, fotograf. Autor książek reporterskich poświęconych m.in. architekturze i przestrzeni oraz reporterskiego cyklu „Podróż do przyszłości”, który ukazał się w „Piśmie”. Współtwórca projektu dokumentalnego „Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast”. Współpracuje z Instytutem Reportażu. W 2019 roku ukazała się jego najnowsza książka „Dwunaste. Nie myśl, że uciekniesz”.
Magdalena Kicińska – redaktorka naczelna „Pisma. Magazynu Opinii” i wiceprezeska Fundacji Pismo. Reporterka i laureatka Grand Press 2017 w kategorii „wywiad”. Autorka książek: „Pani Stefa”, „Środki transportu”, współautorka (z Marcinem Dziedzicem) książki „Teraz ’43. Losy”.
Z uwagi na pandemiczne obostrzenia Organizator możemy wpuścić na spotkanie 40 osób, należy przybyć 20 minut przed rozpoczęciem spotkania. Rozmowa będzie również transmitowana online na fanpejdżu Wrocławskiego Domu Literatury. Zapis spotkania pojawi się dnia następnego na kanale YouTube WDL oraz w formie podcastu (Radio Proza m.in. na Spotify czy Apple Podcasts).
Opera Wrocławska rozpoczyna nowy sezon artystyczny 2020/2021. – Będzie wyjątkowy – zapewnia Halina Ołdakowska, Dyrektor Opery Wrocławskiej – Znakomite premiery, gwiazdorskie obsady spektakli, superwidowisko, to tylko część z naszych propozycji na ten rok artystyczny – dodaje Halina Ołdakowska, która od lipca 2020 pełni funkcję Dyrektora Opery Wrocławskiej.
Podczas piątkowej konferencji o planach na nowe otwarcie instytucji kultury opowiadali także światowej sławy śpiewak nowojorskiej MET, baryton Mariusz Kwiecień – powołany na stanowisko Dyrektora Artystycznego, maestro Bassem Akiki – Dyrektor Muzyczny oraz Marek Prętki – Kierownik Baletu. Cezary Przybylski, Marszałek Województwa Dolnośląskiego, podkreślił świeże i nowoczesne podejście do opery, które można dostrzec w programie na rozpoczynający się nowy sezon artystyczny.
Kierunek, w którym Opera Wrocławska będzie podążać pod kierownictwem Haliny Ołdakowskiej jest jasny. Jak sama mówi:
– Będę dążyła do stworzenia teatru jedynego w swoim rodzaju. Teatru, który wyróżnia się spośród innych swoim artystycznym ID.
W nadchodzącym sezonie, w okresie od października do grudnia, będzie można zobaczyć spektakle, które były wystawiane w Operze Wrocławskiej już wcześniej. Będą to: Nabucco Giuseppe Verdiego, Poławiacze pereł Georges’a Bizeta, Kopciuszek Gioacchino Rossiniego, Cyganeria Giacomo Pucciniego, Dziadek do orzechów – Opowieść Wigilijna Piotra Czajkowskiego w fenomenalnej, cieszącej się ogromny zainteresowaniem adaptacji choreograficznej Youriego Vámosa, a także spektakle dla najmłodszych – Pchła szachrajka Macieja Małeckiego i Yemaya – Królowa Mórz Zygmunta Krauze.
Mariusz Kwiecień dyrektor artystyczny zapowiedział przyjazd do Wrocławia znakomitych solistów. W różnych projektach wystąpią m.in. Lianna Haroutounian, Charles Castronovo, Ambrogio Maestri, Małgorzata Walewska, Rafał Siwek i Arnold Rutkowski.
Nie zabraknie również jesiennych koncertów symfonicznych Orkiestry Opery Wrocławskiej. Oprócz Gali Inauguracyjnej zaplanowano także Wieczór Operetkowy, Wieczór pieśni patriotycznej i Koncert kolędowy, podczas którego zaprezentują się soliści oraz Chór Opery.
W styczniu zobaczymy pierwszą z premier, zaplanowanych na ten sezon artystyczny – Carmen Georges’a Bizeta. W kolejnych miesiącach na deskach teatru zostanie wystawiona Tosca Giacomo Pucciniego, Cosi fan tutte W. A. Mozarta. Sezon zwieńczy czerwcowe superwidowisko operowe w Hali Stulecia – Don Carlo Giuseppe Verdiego. Marek Prętki – kierownik baletu- zapowiada także niespodziankę sezonu.
W drugiej części roku nie zabraknie również spektakli, które gościły już wcześniej w teatrze, takich jak Don Giovanni W. A. Mozarta, Madame Butterfly Giacomo Pucciniego, Skrzypek na dachu Jerry’ego Bocka, czy baletu Giselle Adoplhe’a Adama. Wielkim wydarzeniem sezonu będzie także Gala Baletowa.
Istotnym kierunkiem, w którym zmierzać będzie Opera Wrocławska, jest promocja młodych talentów. – Poszukiwanie i promocja młodych talentów to ważny cel opery – mówi Halina Ołdakowska. – Jedna z premier w tym sezonie obsadzona będzie młodymi artystami – studentami lub śpiewakami tuż po studiach – dodaje Ołdakowska.
Opera Wrocławska nie zapomina także o ważnej roli instytucji, jaką jest edukacja.
W nadchodzącym sezonie z pewnością kontynuowane będą próby chóru dla miłośników literatury operowej. Działalność wznowi również Chór Amanti dell’Opera, cieszący się do tej pory ogromnym zainteresowaniem. W przygotowaniu są także zajęcia edukacyjne dla dzieci, w tym ukierunkowane na umuzykalnianie najmłodszej publiczności. W planach jest także wznowienie zajęć Studia baletowego. Ta propozycja zajęć tanecznych dedykowana będzie dwóm grupom: najmłodszym oraz dorosłym miłośnikom tańca.
Dyrekcja Opery zapewnia o bezpieczeństwie udziału we wszystkich wydarzeniach w Teatrze:
– Podczas spektakli i koncertów zapewniamy bezpieczne warunki uczestnictwa; zgodnie z reżimem sanitarnym, wynikającym ze stanu epidemii, znacznie ograniczyliśmy liczbę sprzedawanych biletów, usadziliśmy melomanów w najbardziej bezpiecznym dla nich układzie, zapewniamy dezynfekcję rąk, zobowiązujemy do noszenia masek ochronnych oraz wydzieliliśmy strefę dla seniorów – mówi Halina Ołdakowska.
W nadchodzącym sezonie, ze względu na bezpieczeństwo sanitarne, obowiązywać będzie limit dwustu widzów na wydarzenie. Bilety na zaplanowane spektakle można kupić w kasach oraz na stronie opera.wroclaw.pl.
oprac. DJ Olearczyk
Stefania Sempołowska, patronka ulicy przy której mieści się Ośrodek była znakomicie wykształconą nauczycielką i działaczką oświatową z przełomu XIX i XX wieku, cechowała się wielką życiową odwagą, charakterem i stylem. Jej społeczne zaangażowanie, walka o prawa dzieci, powszechną, świecką edukację, kreatywne podejście do systemów nauczania oraz wrażliwość na krzywdę drugiego człowieka były imponujące.
Organizatorzy zainspirowani jej poglądami i dziełem, świętując również własne 55. urodziny, zapraszają na warsztaty, spotkania, koncerty i… smakołyki.
Plan wydarzenia
- 15.00 – 16.30 | DZIECIAKU – MASZ PRAWO! Wystawa oraz warsztaty dotyczące praw dziecka dla dzieci w wieku 7-10 lat z opiekunami. Prowadząca: Aneta Dominiak-Gnojnicka, Fundacja Go’n’Act
- 15.00, 16.00, 17.00 | SZALONY NAUKOWIEC – Warsztaty młodego odkrywcy dla dzieci w wieku 7-12 lat. Prowadząca: Karolina Cukierska, Pracownia Artystyczno-Edukacyjna
- 15.00 – 16.30 | STEFANIADA – Warsztaty z poszukiwania legalnych treści w sieci i korzystania z licencji Creative Commons w oparciu o zbiory polona.pl (dla młodzieży i dorosłych, obowiązuje własny laptop ) Pprowadzący: Hubert Michalak (ODT Światowid)
- 16.30 – 16.45 | MURAL STEFANII SEMPOŁOWSKIEJ – odsłonięcie – ul. Sempołowskiej 54a (mur parkingu), przyjęcie urodzinowe z ciastkiem Stefanka fit, autorzy murala: uczestnicy zajęć ODT Światowid pod opieką Renaty Kurczyńskiej
- 16.45 – 17.45 STEFANIA SEMPOŁOWSKA – JEJ PORTRET – prezentacja. Prowadząca: dr Joanna Hytrek – Hryciuk
- 18.00 – 19.00 ÄLSKAR – koncert – muzyczna laurka dla Stefanii Sempołowskiej
- 19.30 – 20.30 | GUSTAFF ELEKTRYCZNA MANUFAKTURA – koncert, muzyczna laurka dla ODT Światowid
Ze względów sanitarnych obowiązują zapisy, osoby niezapisane będą mogły wziąć udział tylko w ramach wolnych miejsc.
W roku 2020 Renata Przemyk obchodzi 30-lecie pracy artystycznej. Świętowanie jubileuszu rozpoczął występ na festiwalu w Jarocinie w 2019 roku, gdzie w 1989 roku Renata z zespołem Ya Hozna, występując na zaproszenie Armii, zdobyła serca słuchaczy. Potem przyszedł sukces na Studenckim Festiwalu Piosenki. W listopadzie 1990 roku, Renata rozpoczęła solową karierę z powodzeniem kontynuowaną do dziś.
Z początkiem września 2020 roku do rąk słuchaczy trafił album zawierający najbardziej znane, najciekawsze piosenki artystki w specjalnie zaaranżowanych do tego projektu wersjach, w duetach z mężczyznami. Pierwszym singlem promującym album był utwór „Kłamiesz” nagrany z legendą polskiego hip hopu – Vieniem: https://www.youtube.com/watch?v=8akCdjhziBc
Z końcem lipca poznaliśmy nową wersję piosenki „Nie mam żalu”, zaśpiewanej w duecie z Arturem Andrusem: https://www.youtube.com/watch?v=T4lJcUTMpK0
Już po wysłuchaniu tych dwóch piosenek można było spodziewać się znakomitego albumu. Teraz, z całą odpowiedzialnością, trzeba napisać, że wstępne przekonanie o wyjątkowości nowej płyty Renaty Przemyk okazało się faktem.
Artystka w każdym z trzynastu utworów zaskakuje słuchacza różnorodnymi aranżacjami. Stonowanym, nastrojowym balladom towarzyszą ostre, agresywne brzmienia. Ożywcza polifonia głosów, świetne współbrzmienia nie pozwalają oderwać się od słuchania. Jest poetycko i mrocznie, zabawnie i refleksyjnie. Renacie Przemyk udało się dokonać ambitnego połączenia muzyki ze słowem uzyskując przy tym wysoki poziom artystyczny. Można było się tego spodziewać.
W utworach zebranych na krążku z Renatą Przemyk śpiewają: Adam Nowak, Artur Andrus, Buslav, Czesław Mozil, Damian Ukeje, Vienio, Grzegorz Turnau, Igor Herbut, John Porter, Leski, Marek Dyjak, Skubas oraz Wojciech Waglewski.
Producentem muzycznym krążka jest Tomek „Harry“ Waldowski.
Tracklista albumu:
- Zero feat. Damian Ukeje
- Kłamiesz feat. Vienio
- Jakby nie miało być feat. Skubas
- Babę zesłał Bóg feat. Marek Dyjak
- Makijaż twarzy feat. Czesław Mozil
- Nie mam żalu feat. Artur Andrus
- Odjazd feat. Adam Nowak
- Come Wake Me [Niech mnie ktoś obudzi] feat. John Porter
- Bo jeśli tak ma być feat. Leski
- Zazdrośni [Zazdrosna] feat. Grzegorz Turnau
- 7:05 feat. Wojciech Waglewski
- Kochana feat. Igor Herbut
- Ten taniec feat. Buslav
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawcy płyty Agora Muzyka.
oprac. Dorota Olearczyk
Zobacz też:
Początek września przyniósł ze sobą czytelniczą pogodę. A Czarna Owca – wydawnictwo, rzecz jasna – przyszła z propozycją literatury faktu Tomasza Jastruna. Poeta, felietonista, prozaik, dziennikarz napisał książkę o warszawskim budynku i jego mieszkańcach.
W „Domu pisarzy w czasach zarazy” autor wraca pamięcią do dziejów rodzinnego domu przy ulicy Iwanickiej 8A, który w latach stalinowskich zamieszkiwali znani pisarze. Czytamy tu o zniewalaniu duszy, o sztuce miażdżonej walcem historii, o przebudzeniu i triumfie prawdy. Tomasz Jastrun stara się zrozumieć, dlaczego twórcy podpisali pakt z diabłem.
Kilkadziesiąt lat zbierania materiałów zaowocowało osobistym i fragmentami autobiograficznym tekstem pełnym anegdot, dygresji, skandali z życia artystów. Intrygujący reportaż, esej i pamiętnik dopełniony niezwykłymi dokumentami i zdjęciami autor wzbogacił wywiadami z Juliuszem Żuławskim, Ryszardem Matuszewskim, Janem Kottem, Sewerynem Pollakiem, Ireną Szymańską i Bronisławą Przybysiową.
Całość Tomasz Jastrun nasycił poetycką wrażliwością typu:
„Mam też w pamięci powagę mruczenia i ziewania rur, w którym mieszkał hipopotam. Przed zaśnięciem odmawiałem krótką modlitwę. Babcia, która mieszkała z nami, pilnowała, abym jej nie przegapił, jakoby od tego zależało moje bezpieczeństwo. […] Ale w nocy Anioł Stróż też szedł spać i zostawiał mnie samego. Wtedy z kątów mieszkania, ze szpar między podłogową klepką, wychodziły zwierzęta. Rodzina niedźwiedzia gnieździła się w kącie przy oknie…”
„Matka krótko karmiła mnie piersią. kiedyś niezwykle boleśnie ugryzłem ją w sutek. Odruchowo dała mi w twarz, jak dorosłemu mężczyźnie, który pozwala sobie na zbyt wiele.”
Tak zwany zimny chów wspomina autor jeszcze w formie migawki z kuchni, w której miał się wypłakać, kiedy mama nie mogła znieść jego krzyku. Pisze o babci Helenie, gosposiach na Iwanickiej i ich intensywnym zapachu…
Czytamy też ciekawostki o Arturze Sandauerze, który ponoć miał niezborne ruchy i pewnie dziś diagnozowano by u niego zespól Aspergera, czy o Władysławie Broniewskim, który często był „trochę zawiany” i poczuciu humory Alicji Sternowej.
O samokrytykach pisarzy dowiadujemy się, że były powszechnym rytuałem. Mimochodem wchodzimy w świat Borowskiego zakończony tragiczną śmiercią, słuchamy stukotu maszyn do pisania, który otrzymuje miano muzyki dzieciństwa, wchodzimy do piwnic i poznajemy ich tajemnice.
Ponad czterystustronicowy tom kryje w sobie całą masę treści i sensów, które najlepiej odkrywać bez pośpiechu, jakby czytało się najlepszy wiersz. Satysfakcja z takiej lektury gwarantowana.
opr. Dorota Olearczyk
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Czarna Owca.
