Piątkowy wieczór spędziliśmy z Judytą triumfującą. Utwór o pięknej i dzielnej Izraelitce wykonała pełna temperamentu mediolańska orkiestra Il Giardino Armonico, prowadzona przez dyrektora artystycznego festiwalu Wratislavia Cantans– Giovanniego Antoniniego. Julia Lezhneva – jedna z solistek- poniosła nas w nieznane dotąd obszary koloraturowe i pozostawiła w stanie niewyobrażalnego oczarowania.
Owacje na stojąco trwały długo i rozdzielane były z równą siła między dyrygenta, instrumentalistów, chórzystów i solistów. Oratorium Antonia Vivaldiego w Sali Głównej NFM-u zabrzmiało zjawiskowo, monumentalnie i subtelnie.
oprac. Dorota Olearczyk
fot. mat. organizatorów
„Plusy i minusy” to książka, którą stosunkowo niedawno napisał „młody geniusz’’, Stefan Buijsman. Dowiedziałem się o niej w szkole dzięki mojej wychowawczyni. „Plusy i minusy” to książka, która powstała (przynajmniej tak mi się wydaje), żeby przekonać ludzi, takich jak ja, do matematyki. Niespecjalnie przepadam za tą dziedzina nauki, więc dlatego książka ta wpadła w moje ręce.
Na początku autor omawia wszystkie systemy, które opierają się głównie na cyfrach. Ten rozdział szczególnie mnie zainteresował, ponieważ nigdy nie myślałem o tym, jak mogą działać Google i Netflix. Następnie dowiadujemy się o plemionach, które choć nie posługują się matematyką, nie odczuwają jej braku. Potrafią świetnie stawiać konstrukcje, których cywilizowany człowiek bez użycia matematyki nie potrafiłby wznieść. Autor zastanawia się nawet „Dlaczego mielibyśmy się więc zajmować matematyką? Stało się jasne, że nie jest nam niezbędna do przeżycia. Możemy nawet wieść niezwykle szczęśliwe życie, niczego się o niej nie ucząc.” Jednak w dalszej część książki autor udowadnia nam, że matematyka jest nam potrzebna do funkcjonowania.
Wszystko zaczęło się w starożytnym mieście Umm około roku 2034 p.n.e. Wtedy właśnie król Su-Suen wprowadził pierwsze rozliczenia. Tak zaczęła się historia powstania liczb. Jest ona niezwykle ciekawa, ale nie będę nic zdradzał, żeby wzbudzić czytelniczą ciekawość. W dalszej części przeczytamy o zastosowaniach obliczeń w najróżniejszych dziedzinach życia, takich jak zakłady sportowe, wybory na prezydenta, inżynieria i architektura.
Książka jest napisana trochę chaotycznie. Poszczególne tematy nie są ułożone chronologicznie. Lecz zauważyłem to dopiero wtedy, gdy przeglądałem spis treści, żeby nic mi nie umknęło przed napisaniem słów kilku o książce. Podczas czytania ten pozorny chaos w ogóle nie przeszkadza. Czytało mi się tę książkę niezwykle przyjemnie, ponieważ, jak zauważyło kilka osób, mój styl pisania jest podobny do stylu wypowiedzi autora.
Reasumując – „Plusy i minusy” to zdecydowanie materiał obowiązkowy dla wszystkich, którzy kiedykolwiek bali się matematyki. Może i jej czytelnik też przestanie się wreszcie bać „królowej nauk”!?
oprac. Paweł Szymański
Tekst powstał dzięki uprzejmości Wydawnictwa Znak.
Sezon artystyczny 2019/2020 Wrocławski Teatr Lalek otworzy nowym cyklem komediowych spektakli improwizowanych. Kolejne premiery to przedstawienia dla najmłodszych i młodzieży. Dyrektor artystyczny- Jakub Krofta – zapowiada czas na mieszanie gatunków i odkrywanie form dotychczas nieobecnych na scenach WTL-u.
W ramach sceny WTL child- free zaplanowano współpracę z teatrem improwizacji („JAPETY – KTO TO WIDZIAŁ?” ). Dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym Agata Kucińska z Maliną Prześlugą szykują klasyczną baśniową opowieść w planie żywym, lalkowym i wirtualnym („ILE ŻAB WAŻY KSIĘŻYC?”). Sezon artystyczny zakończy się spektaklem dla młodzieży – nagradzaną sztukę Andrzeja Błażewicza wyreżyseruje debiutująca na deskach wrocławskiego teatru – Marta Streker ( „POLSKIE RYMOWANKI ALBO CEREMONIE”).
W nowym sezonie swoją działalność kontynuować będzie utworzona w 2018 r. Pracownia Pedagogiki Teatru, której głównym celem jest zbliżenie teatru do widzów i likwidacja barier, które go od nich dzielą. Pracownia zrealizuje kilka całorocznych cykli warsztatowych dla różnych grup wiekowych – od najnajmłodszych po młodzież – zarówno dla uczestników indywidualnych, jak i grup przedszkolnych i szkolnych.
W tym sezonie, między 29 maja, a 3 czerwca, możemy spodziewać się kolejnej edycji Przeglądu Nowego Teatru Dla Dzieci. Podobnie jak w ubiegłych latach, w programie festiwalu znajdą się najciekawsze spektakle teatrów z kraju oraz wybrane produkcje z zagranicy. Pokazywane będą przedstawienia dla dzieci w każdym wieku, a także dla młodzieży. Przeglądowi towarzyszyć będzie tradycyjnie Ogród Sztuk, czyli cykl bezpłatnych warsztatów dla małych i dużych wrocławian.
oprac. Dorota Olearczyk
fot. z konferencji: Julian Olearczyk
Przed nami kolejne muzyczne spotkania na 54. Wratislavia Cantans / Południe i nadejście nieuchronnego festiwalowego półmetka. Od piątku powoli i regularnie wchodziliśmy w atmosferę różnorodnych wydarzeń, wraz z każdym koncertem w naszej krwi płynęło coraz więcej muzyki i spokoju.
W poniedziałek, Czarna Sala Narodowego Forum Muzyki skupiła nasza uwagę na widowisku teatralno- dźwiękowym. „Baśnie. W poszukiwaniu tożsamości” było koncertem, w którym wystąpiło pięć osób wykorzystujących różne techniki wokalne. Narrator, alt, tenor, baryton rozstawieni w czerech kątach sali, żeby przekazać emocje ukryte w tekście mierzyli się z wyzwaniami oddechowymi i barwowymi aktorskiej improwizacji, niestety bez tłumaczenia na język polski.
We wtorek sześciu mężczyzny w białych szatach, solo i chóralnie układało muzyczną śródziemnomorską mozaikę. Portret Jana Pawła II, z charakterystycznym, pogodnym wyrazem twarzy, przysłuchiwał się chorałom mozarobskim w kolegiacie Świętego Krzyża i Świętego Bartłomieja.
A w czwartek mieliśmy spotkanie z perłą baroku. Muzyka neapolitańskiego mistrza Alessandra Scarlattiego zabrzmiała w barokowych wnętrzach Kościoła Uniwersyteckiego. Przestrzeń doskonale współgrała z polifoniczną muzyką, która pięła się po rzeźbiarsko-malarskim wystroju, wskakiwała na bulwiaste, pozłacane ambony i leciała ku sklepieniu świątyni.
54. Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans trwa jeszcze tylko do niedzieli.
oprac. i foto: Dorota Olearczyk
zdjęcie wnętrza Kościoła Uniwersyteckiego przed czwartkowym koncertem.
Trudna i wymagająca, odważna i aktualna, a przede wszystkim skłaniająca do refleksji – to z pewnością można powiedzieć o najnowszej wystawie w Pawilonie Czterech Kopuł, zatytułowanej „po/wy/miary”.
Ekspozycja, przygotowana z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej, porusza temat historii pseudonaukowych badań rasowych przeprowadzanych w Europie w pierwszej połowie XX w., a wykorzystywanych na masową skalę w czasie wojny, w celu uzasadnienia eksterminacji „gorszej rasy” ludności.
Do projektu, przygotowywanego od trzech lat przez kuratorów – Martina Schibli oraz Iwonę Bigos, zaproszonych zostało trzech twórców z Polski, Niemiec i Szwecji. Artyści ci, na co dzień działający w obszarze sztuk wizualnych z pogranicza instalacji, fotografii i wideo, za pomocą języka sztuki wspólnie podejmują próbę trudnej konfrontacji z faktami historycznymi oraz poszukują współczesnych analogii.
Już na wstępie zobaczymy najnowszą realizację Doroty Nieznalskiej – pochłaniającą widza rozmiarem i siłą wyrazu instalację, która swym kształtem nawiązuje do ikonostasu spotykanego w prawosławnych kościołach na terenie Podkarpacia. W przeciwieństwie jednak do klasycznego ikonostasu, Nieznalska wizerunki świętych zastąpiła archiwalnymi zdjęciami ludności łemkowskiej – grupy etnicznej poddanej w największym stopniu przymusowym badaniom rasowym, przeprowadzanym przez Instytut Niemieckich Prac na Wschodzie (IDO), do którego akt dotarła sama artystka. Ikonostas Nieznalskiej w metaforyczny sposób wynosi ofiary badań do rangi świętych. Stanowi formę upamiętnienia i oddania im czci.
Podobne przesłanie niosą kolejne prace polskiej artystki, jak instalacja składająca się z idealnych w swych wymiarach i proporcjach, odlewów dziecięcych główek, wykonanych na podstawie żydowskiej lalki, znalezionej przez artystkę, czy też trzyczęściowa realizacja zatytułowana Lebensborn, odwołującą się do okrutnych praktyk na Wschodzie odbierania rodzicom „czystych rasowo” dzieci i poddawania ich przymusowej adopcji i germanizacji. Nieznalska zestawia ze sobą, obok archiwalnych zdjęć ośrodków Lebensborn, dwa rzeźbiarskie obiekty – udręczone w swej formie i wyabstrahowane ze swojej pierwotnej funkcji łóżeczka niemowlęce. W tym kontekście jakże zrozumiała staje się aranżacja całej przestrzeni wokół. Prace Nieznalskiej prezentowane są na tle ścian spowitych brązową lamperią, symbolizujących chłód instytucji (archiwów, szpitali ) – milczących świadków historii.
W dalszej części wystawy prezentowane są realizacje niemieckiego artysty Jörga Herolda, który swoimi przejmującymi kolażami, przedstawiającymi pozbawione spojrzenia twarze nawiązuje do badań rasowych, a instalacją Upadek rozprawia się z najpopularniejszą metodą antropologiczną stosowaną przez nazistowskich naukowców – kraniometrią. Wystawę dopełnia ekspozycja, głownie fotograficzna, prac Katariny Pirak Sikku ze Szwecji, rdzennej mieszkanki Laponii. Artystka w swoich poszukiwaniach twórczych sięga po archiwalne zbiory nieistniejącego już Państwowego Instytutu Biologii Rasowej w Uppsali, który jako pierwszy na świecie zajmował się naukowym rasizmem. Problem badań rasowych zderza z dzisiejszą perspektywą, zwłaszcza w odniesieniu do swojego narodu, którego prześladowania etniczne skutkują po czasy obecne.
Wystawa dedykowana jest wszystkim zapomnianym jednostkom – ofiarom powymiarów, ale przede wszystkim daje świadectwo niechlubnej karcie historii, kiedy to nauka uwikłana została w zbrodnicze systemy i ideologie. Stanowi przestrogę dla współczesnych i przyszłych pokoleń, jak łatwo popełniać zbrodnie, które sankcjonowane są przez naukę.
„Po/wy/miary” na długo zapadają w pamięć i nie pozostawiają nas obojętnym. Po ich obejrzeniu, jakże czytelne stają się słowa Eleonory Jedlińskiej, iż sztuka: „stawia przed nami pewien wymóg etyczny, formułuje pytanie o moc słowa, o formy moralnego sądzenia i wyobrażenia, o wartość, jaką w sobie zawierają w obliczu nieludzkości, która się dokonała”*.
*Eleonora Jedlińska, Sztuka po Holocauście, Łódź 2001, s. 194.
tekst i foto: Barbara Haręża
W festiwalową niedzielę podczas tegorocznej edycji Wratislavia Cantans 2019 mogliśmy wysłuchać dwóch uroczych koncertów. Pierwszy zabrzmiał w kościele św. Stanisława, Doroty i Wacław przy pl. Wolności, drugi – w kolegiacie Świętego Krzyża i św. Bartłomieja przy pl. Kościelnym.
Wczesnym popołudniem zespół Mala Punica zabrał nas do świata średniowiecznej Europy. Wyśpiewywanym manuskryptom towarzyszyło instrumentarium z epoki. Soliści i dyrygent zmyślnie zmieniali miejsca i swobodnie zapełniali akustyczną przestrzeń kościoła. Raz ich głosy dobiegały z nawy głównej, raz z bocznej, innym razem z prezbiterium. Artyści dojrzale panowali nad polifonią i czarowali ozdobnikami.
Wieczorem zaś w uniesieniu słuchaliśmy męskiego chóru śpiewającego bizantyjską muzykę liturgiczną. Dyrygent – Georgios Konstantinou – stojący przodem do słuchaczy subtelnie wskazywał dłońmi kierunek muzyczny, w którym Greek Byzantine Choir udawał się bez cienia zgrzytu, czy zawahania. Bisom nie było końca. Późna godzina nie przeszkadzała nienagannie brzmieć utworom o tematyce maryjnej należącym do kanonu prawosławnej liturgii godzin.
tekst i foto: Dorota Olearczyk
Na zdjęciu- kolegiata Świętego Krzyża i św. Bartłomieja przed wieczornym koncertem
Festiwalowa sobota , 7 września 2019 roku, obfitowała w zdarzenia niezwykłe. Będzie można je umieszczać pogrubionym drukiem na kartach historii muzycznej Wrocławia i w kalendariach Wratislavii Cantans, która ponad pięćdziesiąt lat przyciąga do stolicy Dolnego Śląska melomanów dzieł oratoryjnych i kantatowych.
Tego dnia Zubin Metha odsłonił tablicę upamiętniającą swoją współpracę z Narodowym Forum Muzyki. Potem ruszył na próbę, żeby wieczorem poprowadzić izraelskich symfoników przez meandry III Symfonii Mahlera. W międzyczasie w Sali Czerwonej rozpoczęła się wersja koncertowa opery Domenico Scarlattiego „Ptolemeusz i Aleksander”. Wrocławska Orkiestra Barokowa pod dyrekcją Jarosława Thiela akompaniująca wokalistom brzmiała znakomicie. Szlachetność i barwa instrumentów z epoki oraz głosy solistek i solistów porwały słuchaczy do gromkich owacji.
Wieczorem w Sali Głównej, prezydent Wrocławia – Jacek Sutryk i dyrektor NFM- Andrzej Kosendiak uroczyście zaprosili na 54. edycję Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans.
Melomani przywitali legendarnego dyrygenta, który w październiku przechodzi na artystyczna emeryturę, z należytą estymą. Wyczuwało się oczekiwanie na wysłuchanie dzieła wybitnego, zagranego przez jedną z najlepszych orkiestr świata.
Maestro Zubin Mehta z Israel Philharmonic Orchestra i Chórem NFM oraz Chórem Chłopięcym NFM zaprezentowali III Symfonię Gustava Mahlera. Nikt nie śmiał przerwać koncertu chrząknięciem, czy kichnięciem. Na kaszlnięcie, czy usadowienie się na fotelu melomani pozwalali sobie tylko w kilkusekundowych przerwach między częściami znakomitego utworu Mahlera.
W programie festiwalu czytamy: „III Symfonia to pełen rozmachu Mahler, taki, którego publiczność kocha. Sama orkiestra liczy sto piętnaście osób, do tego chór i chór chłopięcy – wszyscy razem tworzą wielką ścianę dźwięku. Przy tym nie jest to Mahler chmurny i nostalgiczny, jak w niektórych późniejszych dziełach, lecz trzydziestosześciolatek pełen zachwytu nad przyrodą. Trzecia z jego zaledwie dziewięciu ukończonych symfonii to muzyka tak przyjemna w odbiorze, jak sielskie były okoliczności jej powstawania. Artysta skomponował ją w trakcie dwóch wakacyjnych pobytów w Alpach nad jeziorem Attersee. Był tak zauroczony tym miejscem, że kazał postawić sobie maleńką drewnianą chatkę (istnieje ona do dziś) na łące, z której widział taflę wody i góry. Wpatrywał się w burze targające jeziorem, wsłuchiwał w miarowe, spokojne fale, obserwował, jak wraz z nadejściem lata życie kiełkuje i bujnie rozkwita wszędzie dookoła, patrzył, jak wszystko zamiera w skwarze południa… i komponował III Symfonię, hymn ku czci witalności i doskonałości natury”.
Sobota na 54. MFWC przeszła do historii wydarzeń wyjątkowych, niepowtarzalnych, artystycznie znakomitych. A to dopiero początek festiwalu, który potrwa do niedzieli, 15 września.
tekst: Dorota Olearczyk
foto: Julian Olearczyk
54. Międzynarodowy Festiwal Wratislavia Cantans im. Andrzeja Markowskiego rozpoczął się w piątek, 6 września. W kolegiacie Świętego Krzyża i św. Bartłomieja, tzw. kościele dwupoziomowym, na Ostrowie Tumskim zabrzmiały Hymny Kościoła koptyjskiego. Śpiew sylabiczny, gdzie na każdą sylabę przypada najczęściej kilka nut, długie ozdobniki wokalne wykonywane na jednej sylabie wprowadziły słuchaczy w zmierzch dnia i zainaugurowały 54. edycję festiwalu.
„Każdy ma własna wizję Południa. Dla wrocławian tę ideę mogą ucieleśnić moje rodzinne Włochy, tymczasem żyjąc w Mediolanie, czuję się raczej mieszkańcem północy myślę o dalszych regionach Italii jako o południu. Z pewnością jest to kierunek, który nas pociąga. W biografii wielu artystów odnajdujemy wspomnienia z podróży na południe” – zapowiadał na południowej konferencji dyrektor artystyczny – Giovanni Antonini.
Święto muzyki oratoryjno- kantatowej potrwa do 15 września. Koncerty będą się odbywać w salach NFM-u, wnętrzach kościołów wrocławskich, w Synagodze oraz w różnych miejscach Dolnego Śląska.
Szczegółowy program festiwalu dostępny jest na naszych stronach.
oprac. Dorota Olearczyk
foto: Julian Olearczyk
